Psychoterapia, inaczej nazywana terapią psychologiczną, to sposób leczenia zaburzeń psychologicznych oraz problemów związanych z psychiką człowieka. Psychoterapia indywidualna nie zawsze jednak wygląda tak samo – istnieją różne nurty psychoterapii, różniące się od siebie założeniami i metodami leczenia. Cechują się one różną skutecznością, w zależności od pacjenta, jego preferencji oraz przypadłości. Jakie typy, nurty psychoterapii są najbardziej znane, najchętniej wykorzystywane i najskuteczniejsze? Jak wybrać i czym kierować się przy wyborze konkretnego nurtu psychoterapeutycznego? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć w tym artykule.
Terapia psychodynamiczna – założenia
Główne założenia terapii psychodynamicznej wywodzą się z wczesnych koncepcji psychoanalitycznych, takich jak psychologia ego, psychologia jaźni czy teoria przywiązania. Praktycy terapii psychodynamicznej zakładają, że pacjenci są nieświadomi procesów psychologicznych, jakie w nich zachodzą, dlatego
celem terapii jest zidentyfikowanie schematów powtarzających się w sposobie myślenia, zachowania czy odczuwania emocji. Doświadczenia z dzieciństwa są tym, co najbardziej kształtuje człowieka, dlatego w tej formie terapii pacjenci są często proszeni o analizowanie wydarzeń z przeszłości oraz ich wpływu na teraźniejszość.
Duży nacisk kładzie się na wewnętrzny świat pacjenta oraz jego relację z psychoterapeutą.
Terapia psychodynamiczna jest często stosowana w leczeniu depresji.
Terapia poznawczo-behawioralna – czym się odznacza?
Terapia poznawczo-behawioralna (ang.
CBT, cognitive-behavioral psychotherapy) wywodzi się z nurtu terapii behawioralnej powstałej w latach 60. ubiegłego wieku. To jedna z częściej stosowanych współczesnych form terapii.
Zgodnie z jej głównymi założeniami zmiany w zachowaniu wyzwalają zmiany w sposobie myślenia, odczuwania emocji oraz oceny. Dwie główne techniki wykorzystywane w ramach CBT to terapia ekspozycyjna oraz terapia poznawcza. Podejście ekspozycyjne polega na wyzwoleniu u pacjenta emocji, na przykład strachu, a następnie dostarczeniu nowych informacji, które zmieniają sieci asocjacyjne odpowiedzialne za negatywne odczucia. Oznacza to zatem konfrontację z negatywnymi przeżyciami w celu skorygowania struktur neuronowych. Z kolei terapia poznawcza opiera się na trójczęściowym modelu emocji, w którym myśli, uczucia i zachowania są ze sobą powiązane.
Zmiana wzorców myślenia wpływa na odczuwane emocje oraz zachowanie. Dlatego wiele uwagi poświęca się identyfikacji „niewłaściwych” myśli, w tym myśli automatycznych oraz deprecjonujących. Terapia poznawczo-behawioralna znajduje zastosowanie głównie w leczeniu zaburzeń lękowych, w tym stresu pourazowego, zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, zaburzeń lękowych społecznych oraz fobii.
Na czym polega terapia egzystencjalna?
W psychoterapii podejście egzystencjalne oznacza skupienie się na odczuwaniu „swobody życia”.
Celem jest uzyskanie wewnętrznego spokoju poprzez wewnętrzną zgodę na doświadczanie myśli i emocji. Psychoterapeuta stara się ukierunkować pacjenta tak, aby ten odnalazł sens istnienia, zaczął żyć w zgodzie z własnymi wartościami, będąc jednocześnie świadomym swoich ograniczeń.
Według jednego z protoplastów tej formy psychoterapii, Viktora Frankla, przyczyną większości problemów psychicznych jest poczucie braku sensu życia. Pomiędzy sensem istnienia i zdrowiem psychicznym istnieje nierozerwalna więź; odnalezienie tego pierwszego powinno automatycznie prowadzić do poprawy tego drugiego. Podejście egzystencjalne może być wykorzystane w psychoterapii osób cierpiących na depresję, w tym doświadczających myśli samobójczych, a także w leczeniu zaburzeń lękowych.
Terapia systemowa – charakterystyka
W podejściu systemowym w psychoterapii głównym czynnikiem oddziałującym na człowieka jest środowisko, w jakim dorastał, w szczególności osoby z najbliższego otoczenia. Zaburzenie psychiczne jest wynikiem nieprawidłowości systemu, czyli konfliktów i nieporozumień w związku lub w rodzinie. Autorytarna matka lub nieobecny ojciec mogą być zatem powodem występowania zaburzeń u dzieci, również wtedy, gdy są one już dorosłe.
Dla lepszego zrozumienia problemów w psychoterapii systemowej powinna uczestniczyć cała rodzina. Podczas sesji wszyscy członkowie są traktowani na równi, to znaczy mają prawo do wyrażenia swoich myśli i emocji. Dzięki temu każdy może zostać wysłuchany, co prowadzi do polepszenia komunikacji w obrębie systemu. Celem psychoterapii jest zidentyfikowanie niechcianych schematów, praktykowanych najczęściej przez rodziców, a następnie wypracowanie nowych norm i przekonań u dzieci.
Nurty psychoterapii – który wybrać?
Jaka
psychoterapia będzie zatem najlepsza?
Wybór odpowiedniego nurtu terapii powinien być dokonywany indywidualnie, zgodnie z problemem pacjenta oraz jego oczekiwaniami – nie istnieje jedna, najskuteczniejsza i najlepsza metoda psychoterapii. Dlatego przed rozpoczęciem psychoterapii konieczne jest przeprowadzenie wywiadu, w ramach którego specjalista przedstawi pacjentowi możliwe sposoby przepracowania problemu. Pacjent powinien być świadom wad i zalet każdej z przedstawionych form psychoterapii. Jeśli dana metoda okaże się nieskuteczna, zawsze możliwe jest rozpoczęcie terapii z użyciem innych technik psychoterapeutycznych.
Sprawdź, w jakich nurtach specjalizują się psychoterapeuci z
BrainHELP!
