Choć częściej dotyczą osób dorosłych, ataki paniki, czyli nagłego, paraliżującego lęku, występują także u dzieci oraz młodzieży w okresie dojrzewania. Nie zawsze wiadomo, skąd się biorą. Atak może być poprzedzony stresującą sytuacją, na przykład przykrym zdarzeniem w domu albo kłopotami w szkole, choć bywa, że pojawia się niespodziewanie. Może wystąpić u osób cierpiących na nerwicę lękową, ale także u takich, u których do tej pory nie stwierdzono żadnych zaburzeń.
Jak rozpoznać atak paniki u dziecka? Objawy
U każdej osoby atak paniki może przebiegać nieco inaczej. Do najczęściej obserwowanych symptomów należą:
- trudności z oddychaniem, poczucie braku powietrza;
- przyspieszona akcja serca, kołatanie serca;
- drżenie kończyn (rąk i nóg), poczucie bezwładu i niemożności poruszenia się;
- pocenie się;
- płaczliwość;
- ból brzucha.
Osobie, która doświadcza ataku paniki, wydaje się, że nie może oddychać, poruszać się, że zaraz zemdleje, a nawet umrze.
Atak paniki u dziecka – co robić?
Choć wygląda groźnie, napad paniki u kilkulatka mija. Rodzice i opiekunowie chcą jednak wiedzieć, jak pomóc mu w krytycznym momencie.
Rola rodzica podczas ataku paniki u dziecka sprowadza się do tego, aby pomóc mu odzyskać spokój i kontrolę. Trzeba więc przede wszystkim zapanować nad własnymi emocjami. Nie irytuj się, nie daj odczuć dziecku, że jego zachowanie Cię martwi, denerwuje albo przeraża.
Bądź. Najłatwiejsze i najtrudniejsze zarazem. Daj dziecku odczuć, że nie jest samo ze swoim problemem. Że w Twojej obecności nie grozi mu nic złego. Powtarzaj, że jesteś i że atak minie. Weź je za rękę albo przytul.
Oddychaj. I spróbuj nakłonić dziecko, by oddychało razem z Tobą. Powoli. Koncentrując się na wdechach i wydechach. Wpuszczając powietrze nosem i wypuszczając ustami.
Ćwiczcie techniki relaksacyjne. Poza świadomym oddychaniem mogą to być na przykład zgniatanie papierowej gazety albo użycie piłeczki antystresowej.
Rozprosz dziecko. Zajmij jego uwagę czymś innym, postaw na proste komunikaty. Pobawcie się w liczenie kwiatków na parapecie albo szukanie konkretnego koloru w pomieszczeniu, w którym się znajdujecie.
Skonsultuj się z lekarzem. Zacznijcie od wizyty u pediatry. Ze względu na specyficzne objawy dzieci, u których występują ataki paniki, bywają kierowane na badania w celu wykluczenia choroby somatycznej. Pomocna może być rozmowa ze specjalistą z zakresu psychologii dziecięcej, a w dalszej kolejności terapia.
W czasie, kiedy ataki nie występują, postaraj się dużo rozmawiać ze swoją pociechą. Być może uda się Wam znaleźć źródło lęku: bodziec wywołujący sytuację stresową, prowadzącą do ataku paniki u dziecka. Idealnie byłoby je wyeliminować albo przynajmniej zmniejszyć jego oddziaływanie. Nie unikajcie tematu ataków. Spróbuj przygotować dziecko na jego nadejście, pomóc mu je zaakceptować, a przez to łatwiej odzyskać kontrolę, kiedy nastąpi.
Spisz sobie najważniejsze wskazówki (najlepiej w punktach), żeby móc do nich wrócić w kluczowym momencie. W stresie często trudno zebrać myśli, dlatego rzucenie okiem na notatki może pomóc zachować spokój.
Atak paniki u dziecka w nocy
Zaliczany jest do grupy dziecięcych lęków nocnych. Maluch najczęściej „budzi się” z krzykiem, wyraźnie przestraszony. Trudno się z nim porozumieć, bo słowa wypowiada w sposób niewyraźny i bardzo emocjonalny. Tak naprawdę przez cały czas dziecko znajduje się w fazie snu wolnofalowego, czyli głębokiego i rodzicowi trudno je wybudzić. Nocny atak paniki najlepiej przeczekać (zwykle nie trwa dłużej niż kwadrans), czuwając przy dziecku, zapewniając o swojej obecności i pilnując, by nie zrobiło sobie krzywdy, np. zeskakując z łóżka. Najczęściej młoda osoba rano nie pamięta nocnego zdarzenia.
Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo występowania lęków nocnych, w tym ataków paniki u dziecka, warto zatroszczyć się o tzw. higienę snu. Zaliczają się do niej:
- regularna pora kładzenia się do łóżka;
- odpowiednia liczba godzin snu;
- właściwa temperatura powietrza w sypialni;
- mrok lub półmrok;
- cisza;
- wieczorna rutyna (np. kąpiel, wspólne z rodzicem czytanie, przytulenie na dobranoc).
Zwróć uwagę, aby Twoje dziecko nie było narażona na silne bodźce przed snem. Na co najmniej godzinę przed pójściem do łóżka wyłączcie telewizor i radio, zrezygnujcie z głośnych zabawek na rzecz stopniowego wyciszania się.
Leczenie ataków paniki u dziecka
Jeśli wykluczono choroby somatyczne i rozpoznano występowanie ataków paniki u kilku- lub kilkunastolatka, warto wdrożyć odpowiednie leczenie, które może całkowicie wyeliminować albo znacząco zmniejszyć częstotliwość napadów. Do najczęściej stosowanych metod należy psychoterapia. Regularna współpraca ze specjalistą potrafi przynieść bardzo zadowalające rezultaty.
Rodzicu, jeśli Twoja córka lub Twój syn doświadcza ataków paniki, nie bój się poszukać wsparcia. W Centrum Psychoterapii i Pomocy Psychologicznej BrainHELP wiemy, jak Wam pomóc. Zapraszamy do kontaktu telefonicznego lub przez formularz dostępny na stronie ośrodka.
Przeczytaj także:
Przewlekły stres u dzieci: jak wspierać dziecko w trudnych sytuacjach?
Zaburzenia lękowe u dzieci: przyczyny, objawy i metody wsparcia
Jak dbać o zdrowie psychiczne dzieci?
Pamiętaj: blogi i fora mogą nie być wystarczające. Skorzystaj z doświadczenia psychologów i psychoterapeutów. Nie obawiaj się szukać profesjonalnej pomocy.
