Depresja staje się coraz poważniejszym problemem dla wielu społeczeństw. Jest to choroba, która znacząco pogarsza jakość życia jednostki, a także jej bliskich. Szacuje się, że w Polsce na depresję może cierpieć nawet pięć milionów osób. Jedną z grup ryzyka są kobiety będące w ciąży lub w połogu. Jeżeli zauważysz u siebie lub bliskiej Ci kobiety pierwsze objawy depresji po urodzeniu dziecka, jak najszybciej skonsultuj się ze specjalistą lub zasugeruj, że taka konsultacja jest ważna.
Depresja poporodowa – definicja
Depresja poporodowa to zaburzenie nastroju, które według klasyfikacji ICD-10 zaliczane jest do epizodów depresyjnych. Kiedy się pojawia? Ten rodzaj depresji zaczyna się zwykle u kobiet po porodzie, najczęściej w ciągu pierwszych kilku tygodni, choć objawy mogą pojawić się nawet do roku po narodzinach dziecka. Warto jednak podkreślić, że depresja poporodowa dotyka nie tylko matki – zdarza się ją też diagnozować u ojców, którzy również mierzą się z wyzwaniami rodzicielstwa i zmianami w życiu rodzinnym.
Depresja poporodowa przyczyny
Ten rodzaj depresji dotyka około 10-15% kobiet po porodzie. Skąd się ona bierze? Depresję poporodową wywołują takie czynniki jak: konieczność sprostania nowej, wymagającej roli, problemy zdrowotne wynikające z przebytej ciąży, wcześniejsze doświadczenie depresji poporodowej lub zwykłej depresji. Do tego dochodzą czynniki genetyczne, czyli wystąpienie depresji lub innej choroby mentalnej u członka rodziny. Na depresję poporodową są również bardziej narażone kobiety, które w okresie przed porodem doświadczyły wysoce stresującego wydarzenia.
Czy depresja poporodowa powraca? U kobiet, które doświadczyły depresji poporodowej, istnieje zwiększone ryzyko jej nawrotu po kolejnych ciążach. Nie oznacza to jednak, że nawrót jest nieunikniony.
Depresja poporodowa – objawy
Kiedy i jak objawia się depresja poporodowa? Żeby doszło do zdiagnozowania depresji poporodowej, muszą być spełnione dwa warunki: depresja wystąpiła w okresie do 6-12 miesięcy od porodu oraz u kobiety wystąpił co najmniej jeden z poniższych objawów przez okres dłuższy niż dwa tygodnie:
- obniżony nastrój,
- utrata zainteresowania otoczeniem,
- utrata zdolności do cieszenia się,
- trudności w nawiązywaniu więzi z noworodkiem,
- odczuwanie wysokiego poziomu zmęczenia, lęku.
To, jak wygląda depresja poporodowa, jest bardzo indywidualną kwestią. Jednocześnie depresji poporodowej nie należy mylić z tzw. baby blues, czyli syndromem, który przydarza się większości świeżo upieczonych matek. Jest to stan emocjonalny, któremu towarzyszą takie objawy jak umiarkowanie obniżony nastrój, poczucie bycia przytłoczoną nowymi obowiązkami, większa płaczliwość i podatność na bodźce stymulujące, a także problemy z koncentracją i uwagą. Baby blues jest związane ze zmianami hormonalnymi i ustaje po około trzech miesiącach od porodu. Mama doświadczająca tego syndromu najczęściej nie wymaga leczenia, lecz większego wsparcia ze strony bliskich.
Depresja poporodowa – ile trwa?
Epizod depresji poporodowej trwa zazwyczaj od 3 do 9 miesięcy, może jednak się wydłużyć, jeśli depresja nie jest leczona. Kwestia tego, jak długo trwa depresja poporodowa, jest tak samo indywidualna jak to, czym będzie się ona objawiała.
Depresja poporodowa – leczenie
Leczenie depresji poporodowej jest konieczne ze względu na liczne negatywne skutki tej choroby. Jak zatem ją leczyć? Ze względu na możliwe oddziaływanie leków na zdrowie dziecka, matki karmiące piersią często preferują leczenie psychologiczne od farmakologicznego. Badania potwierdzają skuteczność terapii poznawczo-behawioralnej i terapii psychodynamicznej w leczeniu lekkiej bądź umiarkowanej depresji poporodowej. W przypadku ciężkiej depresji, a także u kobiet doświadczających umiarkowanej depresji poporodowej po raz wtóry, jako pierwsza forma pomocy stosowane są jednak antydepresanty.
Niektórzy zastanawiają się, czy depresja poporodowa mija sama. Niestety, matki, które nie zgłaszają się po pomoc mogą doświadczać obniżonego nastroju przez wiele lat, nawet nie zdając sobie sprawy z tego, że jest to pokłosie depresji po urodzeniu dziecka. Gdzie zatem szukać pomocy w przypadku depresji poporodowej? W centrach psychologicznych takich jak BrainHELP. Wybierz psychoterapeutę, który pomoże Ci przejść przez ten trudny okres i zredukuje nieprzyjemne objawy.
Jak pomóc osobie z depresją poporodową?
Korzystanie z psychoterapii nie wyczerpuje wszystkich form pomocy kobiecie cierpiącej na depresję poporodową. Specjaliści zalecają ponadto:
- ćwiczenia fizyczne (do sześciu tygodni od porodu nie powinny być one zbyt intensywne),
- sesje tzw. aktywnego słuchania, podczas których kobieta może swobodnie podzielić się swoimi myślami z psychologiem, innym specjalistą lub nawet członkiem rodziny czy inną bliską osobą,
- zwiększone wsparcie ze strony otoczenia, w szczególności rodziny i przyjaciół.
Nieleczona depresja poporodowa
Nieleczona depresja poporodowa wiąże się z wystąpieniem wielu negatywnych objawów, od zwiększonego ryzyka sięgania po substancje psychoaktywne, pogorszony nastrój i odczuwanie poczucia winy, niezadowolenie z rodzicielstwa aż do skrajnych przypadków, w tym pojawienia się myśli samobójczych czy dzieciobójczych. Zauważając u siebie lub u bliskiej kobiety jakikolwiek z objawów depresji poporodowej, należy skonsultować się z psychologiem lub psychiatrą.
Profilaktyka depresji poporodowej
Wiele stowarzyszeń zajmujących się dbaniem o zdrowie psychiczne dorosłych opracowało własne wskazówki i zalecenia mające na celu wczesne wykrywanie depresji poporodowej u kobiet, ale też doradzanie, jak uniknąć depresji poporodowej. Jednym z najpopularniejszych jest australijski program Beyond Blue ‒ wynik państwowej inicjatywy, której celem jest zwiększanie świadomości na temat depresji oraz jej jak najwcześniejsza diagnoza. Głównym zaleceniem jest to, aby specjaliści zlecali świeżo upieczonym mamom wypełnianie kwestionariuszy EDPS (Edinburgh Postnatal Depression Scale). Jeśli wynik równa się lub jest większy niż 13 punktów, zachodzi wówczas możliwość wystąpienia depresji poporodowej.
